کبد چرب مشکلی است که با اشتباهات غذایی بهوجود میآید و اصطلاحی است که به تجمع بیش از حد چربی در کبد اطلاق میشود. تشکیل مقداری چربی در کبد طبیعی است. اما در صورتی که تجمع چربی در کبد بیش از حد نرمال شود، بیماری کبد چرب رخ میدهد. این امر موجب تورم در این اندام و اختلال در عملکرد طبیعی آن میشود. ۴۰ درصد از مردم ایران به کبد چرب مبتلا میباشند که ۷۰ درصد از بیماران با نشانههای کبد چرب چاق هستند.
کبد چرب چیست؟
کبد دومین عضو بزرگ در بدن انسان است و وظیفه آن رد کردن مواد غذایی و نوشیدنی مصرف شده از صافی است. بدان معنا که کبد فاکتورهای مضر مواد غذایی و نوشیدنی را گرفته و آنها را بدون ضرر وارد دیگر سیستمهای بدن میکند. کبد به طور طبیعی خود را پاکسازی و ترمیم میکند. اما اگر فاکتورهای منفی وارد شده به کبد بسیار باشند، در کار کبد اختلال رخ میدهد. وجود چربی در کبد طبیعی است، اما اگر دارای ۵ تا ۱۰ درصد چربی باشد، کبد چرب نامیده می شود. در صورت شدید نبودن شدت بیماری، این عضو توانایی بازسازی خود را دارد. در صورت پیروی از یک رژیم غذایی سالم و سبک زندگی سلامت محور و انجام اقدامات پیشگیرانه امکان بهبود وجود دارد.
انواع کبد چرب :
- کبد چرب الکلی : کبد چرب الکلی اولین مرحله از بیماری کبد چرب مرتبط با مصرف نوشیدنیهای الکلی میباشد. نوشیدن بیش از حد الکل به کبد آسیب میرساند و در نتیجه کبد قادر به تجزیه چربیها نخواهد بود.
- کبد چرب غیر الکلی : در کبد چرب غیرالکلی نیز تفکیک و تجزیه چربی توسط کبد به سختی صورت میگیرد. به همین دلیل چربی در کبد انباشته میشود.
- بیماری کبد چرب بارداری : کبد چرب بارداری عمدتاً در سه ماهه سوم بارداری مشاهده میشود. معمولاً نشانههای کبد چرب چند هفته بعد از زایمان مییابند و عوارضی نخواهند داشت.
- استاتو هپاتیت غیر الکلی و استاتو هپاتیت الکلی
دسته بندی مراحل کبد چرب :
- کبد چرب گرید ۱
- کبد چرب گرید ۲
- بیماری کبد چرب گرید ۳ یا فیبروز کبدی
- کبد چرب گرید ۴ یا سیروز کبدی
نشانههای کبد چرب
بیماری کبد چرب از گرید ۱ تا ۴ تقسیم بندی میشود. گرید ۱ سادهترین نوع کبد چرب است که دلیل آن عادات زندگی نادرست، خوردن مواد غذایی ناسالم و بیتحرکی است. خوشبختانه این سطح از کبد چرب با تغذیه سالم و افزایش فعالیت بدنی درمان میشود.
در گرید ۲ از بیماری کبد جرب رسوب چربی در کبد بیشتر شده و بیماری سختتر میشود. این سطح از بیماری کبد چرب برای درمان رژیم غذایی خاص خود را دارد.
مرحله گرید ۳ که به آن فیبروز کبدی گفته میشود، آسیب و التهاب در کبد شدید است و اختلال آنزیمهای کبدی و افزایش چربی را در پی دارد. در این مرحله از کبد چرب، میتوان با رعایت اصول تغذیه و دریافت مشاوره تخصصی به سمت بهبودی گام برداشت.
در گرید ۴، سیروز کبدی اتفاق میافتد که در آن شانس بسیار کمی برای بهبودی کبد وجود دارد.
علل ایجاد کبد چرب :
- مصرف الکل و مشربات الکلی
- اضافه وزن
- مصرف مواد غذایی پر چرب و سرخ کردنی
- نداشتن تحرک مفید
- فشار خون بالا
- مصرف داروهایی مثل استامینوفن و آسپیرین
- بارداری
- استرس نهفته و درونی
- مصرف بیش از حد دارو
- مصرف غذا های فست فودی
- طیف گستردهای از بیماریها مانند کم کاری تیروئید، دیابت نوع ۲، کلسترول بالا، سطح بالای تریگلیسیرید در خون، کم کاری غده هیپوفیز، چاقی و … خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی را افزایش میدهد. همچنین عواملی که باعث تغییر متابولیسم در بدن میشوند، مانند کاهش ناگهانی وزن، سوء تغذیه، گرسنگی طولانی مدت و تغذیه وریدی نیز ممکن است باعث ایجاد کبد چرب شوند. انجام بعضی از عملهای جراحی شامل برداشتن قسمتی از معده با روده، برداشتن کیسه صفرا، جراحی روی لوزالمعده نیز از علل زمینهساز کبد چرب هستند.
نشانههای کبد چرب
نشانههای کبد چرب :
مهمترین نشانههای کبد چرب عبارتند از:
- کاهش اشتها و کاهش وزن یکی از نشانههای اختلال در عملکرد کبد میباشد. تغییر ناگهانی در میزان اشتها میتواند به دلیل افسردگی و بیماری کبدی اتفاق بیفتد.
- یکی از علائم بروز بیماری کبدی احساس ضعف عمومی مداوم در بدن است.
- کبد ناسالم و عدم ارائه عملکرد صحیح توسط کبد میتواند دلیل خستگی مداوم باشد. اگر بدون هیچ دلیل مشخص و موجهی با احساس خستگی مداوم مواجه هستید حتما جهت بررسی عملکرد کبد به پزشک متخصص مراجعه کنید.
- هنگامی که در عملکرد کبد اختلال ایجاد میشود، سموم به خوبی تصفیه نشده و میتواند موجب بروز درد و تورم در ناحیه شکم شود.
- اختلال در تمرکز میتواند نشان دهنده اختلال در عملکرد کبد نیز باشد. در صورت تداوم این مشکل حتما برای معاینه به پزشک متخصص مراجعه کنید.
- یکی از اولین نشانههای اختلال در عملکرد کبد خارش پوست است. اختلال در عملکرد کبد موجب انباشته شدن صفرا و احساس خارش پوست میشود.
نشانههای کبد چرب
- هنگامی که کبد بطور صحیح وظایف خود را انجام ندهد، خواب شبانه دشوار میشود. مطالعات نشان داده کمبود خواب و مشکلات کبدی با هم مرتبط هستند.
- اگر بدون هیچ دلیل مشخصی نوسانات وزنی اتفاق بیفتد، میتواند از علائم کبد چرب باشد. اختلال در عملکرد صحیح کبد میتواند باعث تغییر در سوخت و ساز بدن شود.
- در صورت بروز بیماری کبد چرب در مردان، ممکن است بزرگ شدن بافت پستان در آنها دیده شود. این انفاق بیشتر در مردان مبتلا به کبد چرب غیرالکلی دیده میشود.
- مشکلات کبدی میتوانند منجر به تجمع مایع اضافی در پاها شوند. تورم و التهاب در پاها، به خصوص در قسمت قوزک به پایین، از نشانههای اختلال در عملکرد کبد است.
- چند دلیل وجود دارد که باعث تیره شدن ادرار میشوند که یکی از آن دلایل بیماری کبد چرب است. در نتیجه آسیب کبد، کلیهها ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرند و نتوانند بیلی روبین موجود در ادرار را تصفیه کنند.
اگر کبد چرب تا سیروز و التهاب شدید کبدی پیشرفت کند، نشانههای آن به شرح زیر است:
- اضافه وزن
- سردرگمی و فراموشکاری
- خستگی مداوم
- احساس خارش زیاد در بدن
- زرد شدن رنگ چشم
- پرآب شدن شکم
- مبتلا شدن به هپاتیت آ، ب یا سی
تشخیص کبد چرب :
معاینات فیزیکی :
التهاب در کبد و تورم شکم از طریق معاینه فیزیکی توسط پزشک متخصص بررسی میشود. با این حال ممکن است در برخی موارد التهاب در کبد از طریق معاینه فیزیکی شکم مشخص نشود. در این حالت در صورت مشاهده مواردی مانند خستگی، کاهش اشتها و دیگر نشانههای کبد چرب به پزشک متخصص مراجعه کنید.
نشانههای کبد چرب
آزمایش خون :
میزان و سطح آنزیمهای کبدی با انجام آزمایش خون مشخص و بررسی میشود. در صورت ابتلا به بیماری کبد چرب، سطح آنزیمهای کبدی افزایش مییابد. جهت یافتن علل بروز التهاب در کبد بررسیهای بیشتری نیاز است.
عکسبرداری :
تستهای عکسبرداری مانند سی تی اسکن و ام آر آی از جمله روشهایی هستند که به تشخیص وجود چربی در کبد کمک میکنند. البته این قبیل تستها میزان و درصد آسیب کبد را بهطور دقیق نشان نمیدهند.
بیوپسی یا نمونه برداری از بافت کبد :
نمونهبرداری از بافت کبد یکی از بهترین روشها برای تشخیص شدت بیماری کبد چرب است. در این روش پزشک متخصص سوزنی را وارد بافت کبد میکند و تکه کوچکی از بافت کبد را جهت بررسیهای بیشتر بر میدارد. در این روش علل بروز بیماری نیز مشخص خواهد شد.
راهکارهای کلی برای درمان کبد چرب :
هدف از درمان بیماری کبد چرب، بهبود نشانههای کبد چرب و کنترل شرایط بیمار مبتلا است. سبک زندگی سلامت محور و پیروی از یک رژیم غذایی سالم در بهبود علائم این بیماری بسیار مؤتر است. پرهیز از مصرف مواد غذایی مضر، کاهش وزن، کنترل سطح قند خون و کاهش کلسترول به بهبود بیماری کبد چرب کمک میکنند. در بسیاری از موارد بیماری کبد چرب تبدیل به یک بیماری سخت و مزمن نمیشود. اگر فرد مبتلا به بیماری سطح قند خون، کلسترول و وزن خود را کنترل کند، کبد به تنهایی قادر به رفع این اختلال خواهد بود.
نشانههای کبد چرب
- درمان خانگی کبد چرب با میوه ها و سبزیجات مانند سیب سبز، گریپ فروت و دارابی، انواع کلم، چغندر، رزماری، آووکادو، موز، گردو، کنگر فرنگی، بادام زمینی، بادام تلخ و عناب.
- عرقیات گیاهی و دمنوش گیاهی برای درمان کبد چرب مانند شاه تره و خارشتر و کاسنی، دم کرده گل مریم، سکنجبین عنصلی و پرهیز از مصرف الکل، غذاهای سرخ شده، نمک بیش از حد، غذاهای شیرین، کربوهیدراتهای تصفیه شده و شیرینکنندههای مصنوعی که ممکن است باعث مشکلات کبدی شوند.
- دمنوش مصفی خون دکتربیز دارای مجوز رسمی از سازمان غذا و دارو در پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی تهیه شدهاست و به عنوان دارویی برای درمان کبدچرب و تصفیه خون توصیه میشود. این دمنوش برای اولین بار در ایران و تحت نظر اساتید طب سنتی و گیاهان دارویی با مجوز رسمی تولید و عرضه گردیدهاست.
برای مشاهده اطلاعات بیشتر و تهیه « دمنوش مصفی خون دکتربیز » اینجا کلیک کنید.
در صورت تمایل برای مشاهده صفحه اینستاگرام تیسا مارکت اینجاکلیک کنید.
اگر خواندن مقاله « نشانههای کبد چرب و درمان آن » برای شما مفید بود، آن را از طریق آیکونهای زیر با دوستان خود به اشتراک بگذارید و نظر خود را برای ما بنویسید.